كاربامازپين
carbamazepine
موارد استفاده كاربامازپين
كاربامازپين در درمان انواع صرع (به غير از صرع كوچك) و درد عصب سه قلو مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر كاربامازپين
كاربامازپين با طولاني‌كردن مدت غير فعال ماندن كانال سديم در سلول عصبي پس‌سيناپسي توانايي آن را براي پتانسيل عمل‌هاي تكراري با فركانس زياد كاهش مي‌دهد و آزادسازي واسطه عصبي از سلول عصبي پيش‌سيناپسي را مهار مي‌كند و در مجموع انتقال سيناپسي كاهش مي‌يابد.
فارماكوكينتيك كاربامازپين
اين دارو جذب خوراكي كاملي دارد. در كبد به طور كامل متابوليزه شده و متابوليت آن داراي خاصيت ضد تشنجي است. نيمه عمر آن ۶۵-۲۵ ساعت است كه با تجويز طولاني مدت به دليل القاء خود به خود متابوليسم به ۲۹-۸ ساعت مي‌رسد. دفع دارو عمدتاً كليوي است. پيوند دارو به پروتئين متوسط است. اثر ضدتشنجي دارو پس از چند ساعت تا چند روز و اثر ضد درد عصبي آن پس از ۷۲-۸ ساعت شروع مي‌شود.
موارد منع مصرف كاربامازپين
اين دارو در صورت بروز حملات تشنجي غائب، حملات آتونيك و ميوكلونيك، انسداد دهليزي–بطني، اختلالات خوني(ناهنجاري در ميزان آهن سرم، پلاكت و سلول‌هاي خون) و ضعف مغز استخوان، نبايد مصرف شود.
هشدارها كاربامازپين
۱. قطع ناگهاني مصرف دارو در بيماراني كه به اين دارو پاسخ مي‌دهند، ممكن است منجر به بروز تشنج و صرع شود. بنابراين، توصيه مي‌شود مصرف دارو به تدريج قطع شود.
۲. سالمندان نسبت به عوارض آشفتگي، توهم بلوك دهليزي-بطني و برادي كاردي اين دارو حساس‌تر هستند.
۳. اين دارو ممكن است باعث بروز لوكوپني و ترومبوسيتوپني، شيوع عفونت‌هاي ميكروبي، تأخير در التيام زخمها و خونريزي لثه شود.
۴. در صورت بروز علائم قلبي و عروقي يا بثورات جلدي يا علائم ضعف مغز استخوان، مصرف دارو بايد قطع شود.
عوارض جانبي كاربامازپين
تهوع، استفراغ، گيجي، خواب آلودگي، سردرد، عدم تعادل، توهم و آشفتگي، اختلالات بينايي(به خصوص دوبيني)نيستاگموس، اسهال و يبوست، بي اشتهايي، بثورات جلدي گذرا، لوكوپني، ترومبوسيتوپني، اگرانولوسيتوز و آنمي آپلاستيك از عوارض جانبي مصرف اين دارو هستند.
نكات قابل توصيه كاربامازپين
۱. جهت كاهش تحريك دستگاه گوارش بهتر است دارو با غذا مصرف شود.
۲. از قطع ناگهاني مصرف دارو اجتناب و در صورت لزوم مقدار مصرف دارو بايد به تدريج كاهش يابد تا از بروز تشنج يا حمله مداوم صرعي جلوگيري شود.
۳. از مصرف همزمان ساير داروهاي مضعف CNS با اين دارو بايد اجتناب شود.
۴. در صورت مصرف اين دارو در موقع رانندگي و كار با ماشين آلاتي كه نياز به دقت و هوشياري دارند بايد احتياط نمود.
۵. درصورتي كه مقدار مصرف اين دارو از حداقل كاربامازپين شروع شده و به تدريج با فواصل يك هفته افزايش پيدا كند، عوارض جانبي دارو به حداقل مي‌رسد.
۶. دوره درمان با دارو بايد كامل شود. از مصرف بيش از مقدار توصيه شده نيز بايد خودداري شود.
۷. در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. ولي اگر تقريباً زمان مصرف نوبت بعدي فرا رسيده باشد از مصرف نوبت فراموش شده بايد خودداري نموده و مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دو برابر شود. در صورت فراموش كردن بيش از يك نوبت مصرف دارو بايد به پزشك مراجعه شود.
۸. به منظور بررسي پيشرفت درمان، مراجعه منظم به پزشك ضروري است.
۹. در صورت نياز به عمل جراحي، درمان اورژانسي و دندانپزشكي، پزشك بايد از مصرف دارو مطلع شود.
اشكال دارويي كاربامازپين
Scored Tablet:۲۰۰mg
Sustained Release Tablet:۲۰۰ mg . ۴۰۰mg
دارو رانيتيدين